پروتز دندان
پروتز دندان در اصطلاح به معنی دندان مصنوعی یا تعویض دندان است که انواع مختلفی دارند ، از روکش های ساده برای ترمیم یک دندان گرفته تا پروتزهای کامل دندان که دندان مصنوعی نامیده می شوند ، جزو پروتز های دندان هستند ، دندان پزشکان به دلایل زیبایی یا پزشکی پروتز دندان متحرک و ثابت را تجویز می کنند .
انواع پروتز دندان
پروتز انواع مختلفی دارد ، گاهی به صورت روکشی ساده در جهت ترمیم دندان به کار می‌رود و گاهی به صورت پروتز کامل برای جایگزینی استفاده می‌شود و نام آن دندان مصنوعی است . به طور کلی پروتز از سه دسته تشکیل شده است:
پروتز ثابت دندان
روکش تک واحدی دندان ( single dental crown )
معمولا دندان زمانی نیاز به روکش دارد که به علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد و یا بعضا دلایل زیبایی لزوم وجود روکش را منجر می شود . گاهی به دلیل نقص عملکرد دندان ( مشکلات فانکشنال ) ، روکش به کمک سیستم جویدن و مضغ فرد می آید . که البته توضیحات مبسوطی در این زمینه در سری مقالات سایت از جمله روکش های دندانی و پروتز ثابت موجود است .
بریج دندان ( dental bridges )
یکی دیگر از انواع پروتز ، بریج های دندانی هستند . آنچه که بیشتر با عنوان پروتز ثابت دندان در بین جامعه مرسوم است همین نوع پروتز دندان است . این نوع پروتز ، در واقع زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد یک یا تعداد بیشتری از دندان های خود را از دست داده و در عین حال هنوز حداقل یک دندان در جلو و یک دندان در عقب دندان از دست رفته وجود دارد . به این ترتیب با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی از دندان ، یک پل (bridge ) بین دندانهای پایه زده می شود تا ناحیه خالی از دندان پر شده و دوباره توانایی جویدن و زیبایی به فرد باز گردد .
پروتز دندان متحرک
یکی دیگر از انواع پروتز های دندانی پروتز متحرک است . پروتز متحرک اصطلاحا به پروتزی گفته می شود که فرد قابلیت بیرون آوردن آن را دارد . در ادامه به انواع این نوع پروتز می پردازیم .
پروتز پارسیل
پروتز دندانی پارسیل یکی از انواع پروتزهای دندان متحرک به حساب می آید . پروتزهای دندانی پارسیل متحرک ، مناسب بیماران بی دندان یا کم دندان است . همانطور که از اسم آن مشخص است به راحتی داخل دهان گذاشته و یا خارج می شود .
پروتز دندانی پارسیل شامل چند دندان متصل به یک پایه پلاستیکی و همرنگ لثه است . این دندان ها به وسیله یک اسکلت فلزی بهم متصل شده اند این نوع پروتز با گیره‌های فلزی به دندانهای طبیعی شما وصل می‌شود . این گیره ها دیده نمی شوند و دارای کیفیت ساخت بالایی می باشند . در بعضی مواقع ممکن است برای تطبیق بهتر یک پروتز دندانی پارسیل با دندانهای طبیعی نیاز باشد که آنها روکش شوند بخصوص وقتی از اتصالات ویژه و دقیقی استفاده می‌شود .
پروتز کامل دندان یا دست دندان
شما هم احتمالا دست های دندان پدربزرگ ها و مادربزرگ های خودتان را دیده اید . پروتز کامل دندان برای افرادی که کل دندان های خود را از دست داده اند استفاده می شود . امروزه با پیدایش ایمپلنت های دندانی از این نوع پروتز ها کمتر استفاده می شود ولی با توجه به قیمت کمتری که در مقابل سایر روش ها دارد مورد استفاده بسیاری از افراد است .
پروتز کامل دارای ۲ نوع معمولی و لثه نرم است .
نکته مهم این که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل می شود یکی دندان ها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان « لثه پروتز » موسوم است.
این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد .
اوردنچر
اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز می باشد که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت قرار می گیرند . به نسبت پروتز کامل دندان راحت تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر می باشد .
ایمپلنت های دندانی
ایمپلنت ها شبیه به پروتزهای دندانی هستند ، زیرا آنها دندان مصنوعی هستند که برای جایگزینی دندان های طبیعی استفاده می شوند . با این حال ، ایمپلنت در واقع به فک متصل می شود . شش ماه قبل از بازگرداندن ایمپلنت می تواند در دهان بیمار قرار گیرد ، یک فلزی به طور دائم در داخل استخوان جاگذاری می شود .
پل دندان :
یک پل دندان به یک دندان ساده یا سه تا دندان مصنوعی متصل می شود که به دندانهای مجاور طبیعی با استفاده از اتصال دهنده های فلزی یا پلاستیکی متصل می شوند . پل ها به حفظ برخی از یکپارچگی ساختمان دندان کمک می کنند . با این حال ، بیماران که اکثرا دندان های خود را از دست داده اند معمولا نامزد خوبی برای پل های دندانی نیستند . کاندیداهای خوب برای پل های دندانی باید دارای لثه های سالم و دندان های سالم طبیعی باشند .
مراقبت های پس از پروتز دندان
پس از جایگزینی دندان های از دست رفته ، پروتز دندان متحرک ، پروتز دندان ثابت و ایمپلنت دندان استفاده می گردد . بعد از پروتز نیاز است که مراقبت های لازم انجام شود .
مراقبت های پروتز متحرک
- افزایش تدریحی استفاده از دست دندان : فقط چند ساعت استفاده از دست دندان در روزهای اول و افزایش تعداد ساعات استفاده در روزهای بعد ، تا زمانی که دهان به دست دندان جدید سازگار شود .
- استفاده از دنچرها ، بعضی از قسمت های بافت دهان را دچار آسیب دیدگی می کند و با تراشیدن از روی سطح بافتی دنچرها توسط دندانپزشک ، این مشکلات به تدریج کمتر خواهد شد .
- در روزهای اول از غداهای نرم که نیاز به نیروی زیادی برای بلع ندارند ، استفاده کنید ، این مساله ثبات دنچرها را افزایش می دهد . موقعیت زبان نیز در حین جویدن بهتر است بر روی سطح داخلی دندان های پایین قرار بگیرد تا دندان های پایین ثبات بهتری پیدا کنند .
- شب ها قبل از خواب دست دندان ها را از دهان خارج کنید تا به بافت دهانی آسیب نرسانند . فقط در صورت دستور دندانپزشک برای مشاهده نواحی زخم شده در دهان ، مجاز به استفاده از دست دندان در شب می باشید.
- برای افزایش گیر دنچر ، از چسب های موجود می توانید با مشورت دندانپزشک استفاده نمایید.
- شستشوی دست دندان ها به کمک مسواک نرم و مایع ظرفشویی یا مواد شوینده بدون ساینده پس از هر وعده غذایی و ماساژ لثه ها
- استفاده از قرص های مخصوص برای تمیز کردن دنچرها
دست دندان های خوب با گذشت زمان تبدیل به دست دندان های نامناسب شده و می توانند به بافت دهان و لثه ها آسیب برسانند. بنابراین باید حداقل سالی یک بار بیماران به دندانپزشک مراجعه نمایند .
مراقبت های پروتز ثابت
- در صورتیکه پس از چسباندن روکش ، احساس غیر طبیعی که ظرف مدت یک هفته استفاده از آن برطرف نشد برای انجام اصلاحات به دندانپزشک مراجعه نمایید .
- تا ۲۴ ساعت با طرفی از دهان که دندان روکش شده غدا نجویید و تا ۲ ساعت پس از چسابدن روکش چیزی میل نفرمایید .
- از گاز زدن غدا یا میوه های سخت با دندان های جلوی روکش شده خودداری کنید .
- استفاده از مسواک در ۲۴ ساعت اول پس از چسباندن روکش در ناحیه روکش شده، پیشنهاد نمی شود
- در پروتز ثابت چند دندان ( بریج )، حتما از نخ دندان مخصوص زیر بریج استفاده نمایید.